• اللّه أعلم (سودان)

کشور سودان با جمعیتی بیش از ۳۰٫۰۰۰٫۰۰۰ نفر،که ۷۵ درصد  آن را مسلمانان تشکیل می دهند،(این آمار سال ۱۳۷۶ شمسی است) مهمترین کشور اسلامی از جهت اهتمام به فراگیری وحفظ قرآن به حساب می آید، مسلمانان سودان نسبت به حفظ قرآن به روایتهای مختلف یک شهرت خاصی را به خود داده اند، بنا به آماری که توسط اداره اوقاف این کشور اعلان شده، حافظین کل قرآن این کشور بیش از یک میلیون نفر می باشند، اما حافظین چندین جزء بیش از ۵ میلیون نفر هستند، از امور بسیار جالب این که حفاظ قرآن تنها در حفظ قران اکتفاء کرده و قرآن را با روایتهای گوناگونی و با محوریت روایت دوری از قاری ابو عمر بن علاء بصری، تلاوت می کنند، برخی از حافظین قرآن با قدرت خدا دادی که به انان اعطاء شده، قرآن را با ۱۴ روایت معروف از حفظ می خوانند، ولی از مباحث تفسیری اغلب این عزیزان اطلاعی ندارند و اگر احیاناً از موضوع تفسیری از آنان سوال شود، آنان می گویند: الله أعلم.

بنده موارد زیادی با شیوخ سودانی در خصوص تفسیر برخی از آیات قرآنی گفتگو می کردم، که آنان در نهایت می گفتند: الله أعلم . من خدمتشان عرض می کردم که خداوند آیات قرآن را نازل کرده تا ما در آنها تدّبر کنیم، و آیات زیادی در قرآن است که ما را تشویق به تدبر در قرآن می کند، ولی این بندگان خدا یک اعتقاد راسخ به این دارند که ما نبایستی در مسائل تفسیری قرآن وارد شویم،قرآن نازل شده است برای حفظ کردن و برای قرائت وأجر بردن.